May 15, 2025
Geschreven door: Ria Uiterloo en Kavita Ganput
Ouderbetrokkenheid als voedingsbodem voor welbevinden en betrokkenheid.
Wanneer we nadenken over de ontwikkeling van kinderen, kunnen we niet om het belang van verbondenheid heen. Ferre Laevers, grondlegger van het Ervaringsgericht Onderwijs, benadrukt dat kinderen pas echt tot leren komen wanneer ze zich goed voelen (welbevinden) en betrokken zijn bij wat ze doen. Die twee kernbegrippen zijn geen luxe, maar basisvoorwaarden. En wie kan dat beter voeden dan de mensen die het kind het beste kennen: ouders en leerkrachten samen.
Ook pedagoog Marcel van Herpen wijst erop dat kinderen zich ontwikkelen binnen relaties. Hij stelt: “Kinderen worden mensen tussen mensen.” De kwaliteit van die relaties – thuis én op school – bepaalt hoe een kind zich voelt, gedraagt en leert. Wanneer ouders en school samen optrekken, ontstaat er een krachtig netwerk rond het kind: een bedding van vertrouwen, veiligheid en hoge verwachtingen.
In een wereld die complexer wordt, is het niet voldoende dat kinderen cognitieve kennis opdoen. Ze hebben emotionele stevigheid nodig, het gevoel dat ze ertoe doen en dat ze ondersteund worden op hun pad. Daarom is ouderbetrokkenheid geen randvoorwaarde, maar een essentiële bouwsteen van goed onderwijs. Niet om ouders tot ‘hulpdocenten’ te maken, maar om hen als gelijkwaardige partners te betrekken in de groei van hun kind.
Kavita Ganput, School manager van de Sr. Magdaschool, ouder van een dochter in het Voortgezet Onderwijs en zoon in het basisonderwijs deelt in een bijdrage aan de BLOG van SKOS haar visie op Ouderbetrokkenheid. Kavita behaalde een master in Onderwijs en Onderzoek voor Duurzame Ontwikkeling, met een specialisatie in de rol van onderwijs bij het bevorderen van sociale rechtvaardigheid en ecologische duurzaamheid.
Haar bijdrage hieronder laat mooi zien wat er mogelijk is wanneer ouders, leerkrachten en kinderen samen optrekken. Het is een uitnodiging tot dialoog, samenwerking en vertrouwen – in het belang van het kind.
Samen verantwoordelijk: Ouders, scholen en leerlingen als partners in groei
In een tijd waarin onderwijs steeds complexer wordt en de samenleving hoge eisen stelt aan jonge mensen, is het belangrijker dan ooit om te erkennen dat de ontwikkeling van kinderen niet enkel de taak van de school is – en ook niet alleen van het gezin. De groei van leerlingen – zowel cognitief als emotioneel – is een gedeelde verantwoordelijkheid van ouders, leerkrachten én de leerlingen zelf. Alleen in die samenwerking kunnen we écht het verschil maken.
Een gedeeld kompas: thuis en school als partners
Kinderen ontwikkelen zich in meerdere werelden: op school, thuis, in de buurt, online. De school biedt structuur, kennis en sociale interactie. Thuis vinden kinderen veiligheid, waarden en emotionele steun. Als ouders zich volledig terugtrekken en alles overlaten aan de school, ontstaat er een leegte. Leerlingen missen dan consistentie, en leren wordt iets dat losstaat van het leven.
Het is dus tijd om het partnerschap tussen ouders en school te herdefiniëren. Niet als ouderavond en tienminutengesprek, maar als een continu proces van gelijkwaardige samenwerking. Ouders zijn experts in hun kind; leerkrachten in onderwijs. Samenwerking betekent: luisteren naar elkaar, elkaar aanvullen, en elkaars perspectief serieus nemen.
De rol van ouders: aanwezig, ondersteunend, betrokken
Ouders hoeven geen lesgevers te zijn, maar hun rol in de educatieve én emotionele groei van hun kind is cruciaal. Door interesse te tonen, te luisteren en thuis ruimte te maken voor vragen en emoties, geven zij het signaal: leren is belangrijk, en jij als kind bent belangrijk. Dat heeft directe invloed op de motivatie, het gedrag en de prestaties van leerlingen.
Tegelijkertijd moeten we erkennen dat ouderbetrokkenheid voor sommigen niet vanzelfsprekend is. Belemmeringen zoals tijdgebrek, taalbarrières of onzekerheid kunnen ouders op afstand houden. Scholen kunnen daarin het verschil maken: door open communicatie, laagdrempelige momenten van contact, en een cultuur van waardering – waarin ouders zich welkom en gezien voelen.
Leerkrachten als inspirators – niet alleen instructeurs
Inspireren gaat verder dan lesstof overbrengen. Een inspirerende leerkracht wakkert nieuwsgierigheid aan, nodigt uit tot verwondering, en laat leerlingen voelen dat wat ze leren ertoe doet – niet alleen voor een toets, maar voor hun leven. Door lessen te verbinden aan de leefwereld van leerlingen, door ruimte te geven voor keuze en eigenaarschap, groeit de intrinsieke motivatie.
Dagelijkse handelingen maken hierin het verschil. Een leraar die fouten benoemt als kansen, successen viert – hoe klein ook – en echte interesse toont in zijn leerlingen, kweekt liefde voor leren. En die liefde is de motor achter duurzame groei.
Sociaal-emotioneel leren als brug tussen thuis en school
Succes in het leven draait niet alleen om kennis, maar om zelfkennis, veerkracht, empathie en verantwoordelijkheid. Daarom is sociaal-emotioneel leren (SEL) geen ‘extraatje’, maar een noodzaak. SEL bevordert vaardigheden zoals zelfbewustzijn, emotie-regulatie, empathie en besluitvorming – cruciaal voor betrokkenheid en persoonlijk leiderschap.
Door SEL wordt de kloof tussen thuis en school kleiner: het biedt een gedeelde taal over gevoelens, waarden en gedrag. Leerlingen leren niet alleen wat ze moeten doen, maar ook waarom – en hoe ze verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen groei, met steun van volwassenen om hen heen.
Naar een cultuur van gedeelde verantwoordelijkheid
Een cultuur van gedeelde verantwoordelijkheid ontstaat niet vanzelf. Die vraagt om bewustwording, dialoog en kleine, concrete acties. Ouders die aan het eind van de dag vragen: “Wat heb je geleerd dat je interessant vond?” Leerkrachten die ook bellen met goed nieuws. Leerlingen die mee mogen denken over hun leerproces. Scholen die ouderbijeenkomsten organiseren waarin ouders ook van elkaar leren.
We moeten jonge mensen niet alleen voorbereiden op een diploma, maar op het leven. Dat betekent dat we hen leren om niet alleen academisch vaardig te zijn, maar ook emotioneel intelligent en intrinsiek gemotiveerd. Want alleen dan groeien zij op tot betrokken burgers, kritische denkers en veerkrachtige mensen – geworteld in verbinding met zichzelf, hun omgeving en de wereld.
Samen sterk voor je kind: Ouders en school als partners in groei
Elke ouder wil dat zijn kind gelukkig is, zich goed voelt en zich ontwikkelt tot een fijne, zelfverzekerde persoon. Daarin speelt de school een belangrijke rol – maar als ouder heb je ook veel invloed. De groei van een kind, zowel in leren als in leven, is namelijk geen taak van de school alleen. Het is iets wat we samen doen: ouders, leerkrachten én kinderen zelf.
Thuis en school: twee belangrijke werelden
Kinderen leren niet alleen op school. Ze leren ook thuis: hoe je omgaat met anderen, hoe je problemen oplost, hoe je denkt over jezelf. Als school en thuis goed op elkaar aansluiten, voelen kinderen zich veilig, gesteund en gemotiveerd. Ze merken: “Wat ik leer op school, telt ook thuis. En wat ik meemaak thuis, mag er op school zijn.”
Wanneer ouders zich helemaal terugtrekken – bijvoorbeeld omdat ze denken dat school het beter weet – missen kinderen die verbinding. Daarom is het zo waardevol als ouders en school in contact blijven en samenwerken. Niet door ingewikkelde gesprekken, maar gewoon door betrokken te zijn, vragen te stellen, interesse te tonen.
Wat kun je als ouder doen?
Je hoeft geen rekensommen uit te leggen of boekverslagen te controleren om betrokken te zijn. Kleine dingen maken vaak het grootste verschil:
- Vraag je kind wat het het leukste vond vandaag.
- Lees samen een boek, of laat je kind jou iets uitleggen wat het geleerd heeft.
- Laat zien dat je trots bent – niet alleen als er een goed cijfer is, maar ook als je kind iets moeilijks heeft geprobeerd.
Je betrokkenheid laat je kind voelen: ik doe ertoe. En dat gevoel is onmisbaar voor motivatie, zelfvertrouwen en veerkracht.
Niet iedereen heeft dezelfde mogelijkheden – en dat is oké
Soms zijn er drempels: weinig tijd, een taalbarrière, onzekerheid over wat je kunt bijdragen. Dat is begrijpelijk. Maar weet: elke vorm van betrokkenheid telt. Ook als je geen ouderavond kunt bijwonen, maar wél een briefje in de broodtrommel stopt of even een bericht stuurt naar de leerkracht.
Scholen kunnen helpen door de drempel te verlagen. Denk aan korte updates via Class Dojo, gesprekken op verschillende momenten van de dag, of bijeenkomsten waar ouders elkaar kunnen ontmoeten. Een uitnodiging in begrijpelijke taal of een persoonlijk woordje van de juf of meester doet vaak al wonderen.
Leraren die inspireren – samen met ouders
Goede leerkrachten leren kinderen meer dan alleen rekenen en taal. Ze helpen kinderen ontdekken wie ze zijn, waar ze goed in zijn, hoe ze omgaan met tegenslagen. Als ouder kun je dit versterken door thuis aandacht te geven aan wat je kind voelt en denkt – niet alleen aan het rapport.
Wanneer een kind merkt dat ouders en school op één lijn zitten, geeft dat rust en vertrouwen. En wanneer een kind zichzelf mag zijn, fouten mag maken en trots mag zijn op wat het leert, groeit het vanzelf.
Waarom sociaal-emotioneel leren zo belangrijk is
Kinderen leren niet alleen feiten – ze leren ook omgaan met gevoelens, samenwerken, keuzes maken. Dat heet sociaal-emotioneel leren (SEL). Het helpt kinderen om stevig in hun schoenen te staan, veerkrachtig te zijn en relaties op te bouwen.
SEL is iets wat thuis én op school gebeurt. Door er samen aandacht aan te geven, groeit het kind als geheel. En als een kind weet: “Ik mag praten over wat ik voel, ik leer omgaan met lastige situaties, ik krijg vertrouwen van de mensen om mij heen” – dan kan het echt verder.
Een gezamenlijke taak – met ieder z’n kracht
Samen zorgen we voor de ontwikkeling van kinderen: school, ouders en het kind zelf. Dat hoeft niet groots of perfect. Het begint met kleine dingen: een luisterend oor, een compliment, een telefoontje, een open gesprek. Als ouders en leerkrachten elkaar zien als partners, ontstaat er ruimte voor echte verbinding.
We hoeven het niet allemaal alleen te doen. Maar we kunnen het wel samen doen – stap voor stap, dag voor dag.
Samen maken we het verschil
Geen enkele ouder hoeft alles te weten of te kunnen. Wat telt, is dat je betrokken bent – op jouw manier. Elk gesprek met je kind, elke vraag aan de leerkracht, elk moment van interesse draagt bij aan het gevoel van je kind dat het er mag zijn en dat leren ertoe doet.
Dus laten we elkaar blijven opzoeken.
Laten we samenwerken, vragen stellen, ervaringen delen en elkaar versterken. Want als ouder en school samen optrekken, voelt een kind zich gedragen. En dat is misschien wel het belangrijkste wat we kunnen bieden.
Kijk uit naar vervolg:
In deel 2 verheldert Kavita haar visie op ouderbetrokkenheid als een onmisbare schakel binnen onderwijs voor duurzame ontwikkeling. Aan de hand van inspirerende praktijkvoorbeelden laat zij zien hoe deze samenwerking niet alleen de ontwikkeling van kinderen versterkt, maar ook bijdraagt aan het vormen van betrokken, veerkrachtige burgers die verbonden zijn met zichzelf, anderen en milieu.